Nie jeden raz zadajemy sobie pytanie, jak postąpić w sytuacji, w której dłużnik alimentacyjny zwrócił się o zastosowanie ulgi w spłacie zobowiązań umocowanych w funduszu alimentacyjnym, w postaci rozłożenia obowiązku zwrotu na raty, a wniosek zasługuje w całości na uwzględnienie.
18 września 2015 r. ustawodawca zrezygnował z możliwości egzekwowania należności wypłaconych na rzecz osób uprawnionych z funduszu alimentacyjnego, w trybie tzw. „postępowania egzekucyjnego w administracji”. Ostatecznie zdecydowano, że należności te będą podlegać ściąganiu wraz z odsetkami w drodze egzekucji sądowej – „na podstawie przepisów o egzekucji świadczeń alimentacyjnych”.
Od tej daty, po zakończeniu okresu świadczeniowego lub po uchyleniu decyzji w sprawie przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, nie wydajemy decyzji administracyjnej orzekającej o obowiązku zwrotu przez dłużnika, należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Aktualnie, do dłużnika alimentacyjnego wysyłamy tylko zawiadomienie o przyznaniu i wypłacie osobom uprawnionym świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zawiadamiając jedynie komornika prowadzącego egzekucję sądową, o przystąpieniu do egzekucji w charakterze wierzyciela.
Problem w tym, że procedura egzekucji należności administracyjnych, przewidywała wprost, że postępowanie egzekucyjne podlega zawieszeniu w całości lub w części, w razie wstrzymania wykonania, odroczenia terminu wykonania obowiązku, albo rozłożenia na raty spłat należności pieniężnej (art. 56 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji [tekst jednolity: Dz. U. z 2019 r., poz. 1428 z poźn. zm.]). W takim przypadku, zawiadomienie komornika o uprawomocnieniu się decyzji rozkładającej obowiązek zwrotu na raty, z mocy prawa obligował w/w organ, do zawieszenia postępowania egzekucyjnego.
W procedurze cywilnej, jest inaczej. W art. 820 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 r., poz. 1460 z późn. zm.), ustawodawca przesądził jedynie, że „Organ egzekucyjny zawiesza postępowanie na wniosek wierzyciela”. Na wniosek dłużnika postępowanie ulega zawieszeniu, jeżeli sąd zawiesił natychmiastową wykonalność tytułu lub wstrzymał jego wykonanie albo dłużnik złożył zabezpieczenie konieczne według orzeczenia sądowego do zwolnienia go od egzekucji.”. W procedurze cywilnej nie ma więc przepisów, które opisywałyby modelowy tryb postępowania, w przypadku rozłożenia obowiązku zwrotu świadczeń z funduszu alimentacyjnego na raty.
Z uwagi na nieprecyzyjne wnioski Ośrodków Pomocy Społecznej w powyższym zakresie, w praktyce powstają rozbieżności. Bardzo często, do komornika sądowego trafia tylko „zawiadomienie” o zastosowaniu ulgi w spłacie zobowiązań z funduszu alimentacyjnego, bądź informacja, w załączeniu do której, dołączamy decyzję o zastosowaniu ulgi.
W odpowiedzi na powyższe, organy egzekucyjne bardzo często nadal prowadzą egzekucję, z ograniczeniem jej wysokości do miesięcznych rat, ustalonych w drodze naszej decyzji administracyjnej. Pamiętajmy jednak, że w takim przypadku, komornik najpierw zalicza wpłaty dłużnika alimentacyjnego na poczet kosztów postępowania egzekucyjnego i odsetek, a dopiero potem odnotowuje wpłatę na należność główną (art. 1026 § 2 k.p.c).
Takie rozwiązanie, zmusza dłużnika alimentacyjnego do czynienia wpłat w wysokości wyższej niż rata ustalona w naszej decyzji administracyjnej. Nie po to jednak dłużnik alimentacyjny złożył wniosek, a my prowadziliśmy długie i skomplikowane postępowanie administracyjne, aby nasza decyzja nie była egzekwowana w pełnym zakresie.
Po rozłożeniu dłużnikowi alimentacyjnemu obowiązku spłaty zadłużenia na raty, powinniśmy więc wystąpić o zawieszenie egzekucji, tak by dłużnik miał realną możliwość udowodnić nam, że zadłużenie będzie spłacane regularnie oraz że czyni starania by faktycznie spłacać zaległości.
Takie rozwiązanie daje nam właśnie art. 820 Kodeksu postępowania cywilnego, który ogranicza egzekucję komorniczą. Jeżeli dłużnik alimentacyjny będzie spłacał zadłużenie regularnie w ratach przewidzianych w decyzji, postępowanie egzekucyjne zostanie umorzone w całości (tak względem organu właściwego wierzyciela). Stosownie do postanowień art. 824 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania cywilnego, postępowanie egzekucyjne umarza się (z mocy prawa) w całości lub w części, jeżeli „wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania.”.
W przypadku, w którym dłużnik alimentacyjny nie realizuje obowiązku spłaty w ratach, możemy zawnioskować do organu egzekucyjnego o wznowienie egzekucji (tak w części dotyczącej zaległych rat alimentacyjnych). Dalej – możemy poczynić starania by decyzję rozkładającą obowiązek zwrotu świadczeń z funduszu alimentacyjnego na raty, wyeliminować z obrotu prawnego. Wtedy – przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu ponownie zwrócimy egzekucję całej kwoty zaległości, z tytułu wypłaconych na rzecz osób uprawnionych świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
Na marginesie wyjaśnić należy, że w doktrynie podkreśla się, że skoro w Kodeksie postępowania cywilnego nie istnieje tzw. „egzekucja generalna” prowadzona łącznie na rzecz kilku lub wszystkich wierzycieli, to jej zawieszenie na wniosek tylko jednego z wierzycieli, nie wywiera skutków prawnych względem pozostałych. Pozostali wierzyciele, mogą skutecznie popierać egzekucję, oczekując, że dłużnik spłaci całe zadłużenie w trybie natychmiastowym.
Wychodząc naprzeciw Państwa oczekiwaniom, poniżej zamieszczam link do projektu wniosku skierowanego do komornika o zawieszenie egzekucji.
(przeczytaj także uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 27 marca 2017 r., sygn. akt: IV U 770/16).
Grzegorz Rajski
wniosek o zawieszenie egzekucji – FA – projekt
Stan prawny na dzień: 4 kwietnia 2020 r.
