Przepisy ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci upoważniają do wstrzymania wypłaty świadczenia wychowawczego. Poniższy tekst omawia w sposób praktyczny sytuacje kiedy do takiego wstrzymania może dojść i równocześnie wyjaśnia w jaki sposób wstrzymanie powinno nastąpić. Na końcu tego artykułu znajduje się także informacja o możliwości bezpłatnego uzyskania wzoru dokumentu w sprawie wstrzymania wypłaty świadczenia 500+.
Podstawa prawna wstrzymania decyzji
Przepisem który reguluje omawianą kwestię jest art. 23 ust. 2-5 ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, według tego przepisu:
- Wypłata świadczenia wychowawczego podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba otrzymująca to świadczenie odmówiła udzielenia lub nie udzieliła w wyznaczonym terminie wyjaśnień co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego, w tym uniemożliwiła przeprowadzenie wywiadu, o którym mowa w art. 15 ust. 1, lub nie udzieliła podczas tego wywiadu wyjaśnień co do okoliczności objętych wywiadem.
- W przypadku przeprowadzenia wywiadu, o którym mowa w art. 15 ust. 1, lub udzielenia wyjaśnień, o których mowa w ust. 2, świadczenie wychowawcze wypłaca się od miesiąca, w którym przeprowadzono wywiad lub wpłynęły wyjaśnienia, do końca okresu, w jakim przysługuje świadczenie wychowawcze, jeżeli osoba spełnia warunki określone w ustawie.
- Wypłata świadczenia wychowawczego podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba, która otrzymuje to świadczenie, nie podejmuje świadczenia wychowawczego przez trzy kolejne miesiące kalendarzowe.
- W przypadku zgłoszenia się osoby po upływie trzech miesięcy, wypłaca się jej świadczenie wychowawcze za cały okres wstrzymania zgodnie z ust. 2 lub 4, jeżeli osoba ta spełnia warunki określone w ustawie.
- Jeżeli wznowienie wypłaty wstrzymanego świadczenia wychowawczego nie nastąpi do końca okresu, w jakim przysługuje świadczenie wychowawcze, prawo do świadczenia wychowawczego za ten okres wygasa.
Przepis ten przewiduje wstrzymanie świadczenia w dwóch przypadkach:
- jeżeli osoba otrzymująca to świadczenie odmówiła udzielenia lub nie udzieliła w wyznaczonym terminie wyjaśnień
- uniemożliwiła przeprowadzenie wywiadu, o którym mowa w 15 ust. 1, lub nie udzieliła podczas tego wywiadu wyjaśnień co do okoliczności objętych wywiadem.
W tych dwóch przypadkach organ ma prawo do wstrzymania wypłaty świadczenia.
W pierwszej kolejności ośrodek pomocy społecznej, który powziął wątpliwości co do okoliczności związanych ze stanem faktycznym sprawy winien wysłać do strony wezwanie do udzielenia wyjaśnień lub informacji. Postawą takiego działania może być treść art. 20 ust. 2 ustawy:
Osoby otrzymujące świadczenie wychowawcze, instytucje publiczne i organizacje pozarządowe są obowiązane do udzielania, na żądanie organu właściwego lub wojewody, wyjaśnień oraz informacji co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego.
lub art. 23 ust. 1a:
Organ właściwy oraz wojewoda w przypadku wątpliwości dotyczących spełniania warunków do otrzymywania świadczenia wychowawczego, w szczególności warunku zamieszkiwania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o którym mowa w art. 1 ust. 3, może wezwać osobę ubiegającą się lub otrzymującą świadczenie wychowawcze do osobistego udzielenia, w wyznaczonym terminie, wyjaśnień oraz informacji co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego
Kolejno po otrzymaniu potwierdzenia otrzymania stosowanego wezwania i upłynięciu czasu do złożenia wyjaśnień organ może wstrzymać wypłatę świadczenia wychowawczego.
W jaki sposób należy dokonać wstrzymania wypłaty świadczenia 500+ ?
Co do tej kwestii pojawiały się rozbieżności w interpretacjach prawnych. Jednakże jak się wydaje przeważa stanowisko, że wstrzymanie wypłaty świadczenia wychowawczego w trybie art. 24 ustawy nie wymaga wydania decyzji administracyjnej i jest to czynność materialno-techniczna.
Tak min. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Krakowie z dnia 11 marca 2020 r. III SA/Kr 1132/19:
Zwrócić jednakże należy na rzecz niezwykle ważną, mianowicie że kwestia formy załatwienia sprawy w drodze decyzji administracyjnej w sytuacji istnienia kompetentnego organu administracji dotyczy kwestii ustalenia prawa lub obowiązku. Stąd trafne są zdaniem Sądu te stanowiska, w świetle których wstrzymanie wypłaty świadczenia wychowawczego, chociaż nie wynika to wprost z przepisu ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci powinno przybrać formę czynności materialno-technicznej (tak W. Maciejko, Wstrzymanie wypłaty świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych, „Służba Pracownicza” 2009/5, s. 29-31., R. Babińska-Górecka [w::] R. Babińska-Górecka, M. Lewandowicz-Machnikowska, Świadczenia rodzinne, s. 71-72.) (Legalis).
Przepisy ustawy nie wymagają w tym zakresie wydania decyzji administracyjnej wobec tego w mojej ocenie wystarczy poinformowanie strony w tym zakresie. W piśmie organ powinien poinformować o przyczynach wstrzymania wypłaty świadczenia oraz pouczyć o przysługujących stronie uprawnieniach a w szczególności o konsekwencji wynikającej z art. 23 ust. 6 tzn. że jeżeli wznowienie wypłaty wstrzymanego świadczenia wychowawczego nie nastąpi do końca okresu, w jakim przysługuje świadczenie wychowawcze, prawo do świadczenia wychowawczego za ten okres wygasa.
Wzory dokumentów
Przygotowałem dla Państwa dwa wzory dotyczące wezwania strony do udzielenia wyjaśnień oraz pisma informacyjnego w sprawie wstrzymania wypłaty świadczenia.
Bezpłatny projekt dokumentu można pobrać w Akademii Pomocy Społecznej w zakładce wzory dokumentów prawnych.
Uwaga!
Zgodnie z pkt 4.4 i 4.5 Regulaminu Usługodawca oświadcza, że przysługują mu wyłączne prawa autorskie do poszczególnych elementów i całości Dokumentów Prawnych. Użytkownik ma prawo do korzystania z Dokumentów Prawnych wyłącznie w ramach działania reprezentowanego Ośrodka Pomocy Społecznej. Zabronione jest udostępnianie Dokumentów prawnych osobom trzecim a w szczególności publiczne udostępnianie w sieci Internet.
Przypominamy również, że udostępnione dokumenty są jedynie wzorami i powinny zostać każdorazowo dostosowane do indywidualnej sprawy administracyjnej / warunków panujących w Państwa Ośrodkach !
Stan prawny na dzień: 13 listopada 2020 r.
