6 października 2015 r. Trybunał Konstytucyjny potwierdził niekonstytucyjność art. 106 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, w zakresie w jakim przepis ten stanowi, „(…) że w wypadku wniosku o przyznanie zasiłku stałego osobie całkowicie niezdolnej do pracy, legitymującej się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności i nie mającej innych środków utrzymania, prawo do zasiłku ustala się począwszy od miesiąca, w którym został złożony wniosek…”
Zgodnie z orzeczeniem Trybunału, przepis ten narusza art. 67 ust. 2 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 67 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej:
Art. 67. 1. Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa.
2. Obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środków utrzymania ma prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa ustawa.
Z podobną sytuacją mieliśmy do czynienia w świadczeniach rodzinnych, gdzie w 2007 r., Trybunał Konstytucyjny stwierdził niekonstytucyjność przepisów nakazujących przyznać prawo do zasiłku pielęgnacyjnego, począwszy od miesiąca złożenia wniosku wraz z pełną dokumentacją (w tym przypadku orzeczeniem o niepełnosprawności), pomimo iż uzyskanie orzeczenia wiązało się z kilkumiesięczną a może nawet kilkuletnią batalią przed organami administracji czy też sądami.
Wciąż przedłużające się procedury odwoławcze przed organami orzekającymi o niepełnosprawności, skutecznie uniemożliwiały bowiem korzystanie zasiłku pielęgnacyjnego, w okresie od dnia złożenia wniosku o ustalenie stopnia niepełnosprawności do dnia ostatecznego rozpatrzenia odwołań w powyższym zakresie.
W tym przypadku mamy do czynienia z sytuacją tożsamą do tej z ustawy o świadczeniach rodzinnych.
W ustawie o pomocy społecznej brak jest bowiem wyraźnych regulacji prawnych, które zabezpieczałyby obywatelom prawo do korzystania z pomocy społecznej w okresie w którym pomimo złożenia wniosku o ustalenie stopnia niepełnosprawności, sam fakt niepełnosprawności nie został jeszcze oficjalnie potwierdzony ostateczną decyzją / orzeczeniem sądu.
Także i tym razem, Trybunał Konstytucyjny stanął w obronie osób krzywdzonych przez długotrwałe procedury administracyjne.
Art. 106 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej straci moc obowiązującą z dniem 31 grudnia 2016 r. Oczywiście utrata mocy obowiązującej obejmuje zakres wskazany przez Trybunał w orzeczeniu, a więc przepis ten nie będzie miał zastosowania w zakresie w jakim nakazuje przyznać prawo do zasiłku stałego osobie całkowicie niezdolnej do pracy, legitymującej się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności i nie mającej innych środków utrzymania, poczynając od miesiąca złożenia wniosku o ustalenie prawa do zasiłku stałego, nie zaś od miesiąca w którym strona wystąpiła o ustalenie stopnia niepełnosprawności.
Trybunał Konstytucyjny w sposób znaczny zawęził więc niekonstytucyjność powyższych regulacji, ograniczając ich stosowanie jedynie tylko w stosunku do osób, o których mowa powyżej.
Myślę jednak, że tak długi czas oczekiwania na utratę mocy obowiązującej, stanowi impuls dla ustawodawcy, który w tym czasie powinien podjąć stosowne zabiegi legislacyjne.
W ostatniej kolejności wyjaśnić należy, że nowelizacje przeprowadzone w świadczeniach rodzinnych (art. 24 w/w ustawy), a to po orzeczeniu o niekonstytucyjności sposobu ustalania prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, umożliwiły jedynie późniejszą rekompensatę straconych zasiłków.
W okresie więc trwania procedury odwoławczej, strona nadal musi polegać na własnych zasobach finansowych.
Czytaj całą treść orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego…..
Stan prawny: 9 października 2015 r.
