Czy pracownik przebywający na kwarantannie może wykonywać pracę zdalną?

Obecna sytuacja związana z epidemią koronawirusa spowodowała, że na dzień sporządzenia niniejszego artykułu ponad 145 tys. osób w Polsce objętych jest przymusową kwarantanną a prawie 9 tys. nadzorem sanitarno-epidemiologicznym. Kwarantanna dotyczy osób zdrowych, które miały kontakt/styczność z osobami chorymi lub podejrzewanymi o zakażenie koronawirusem. W takiej sytuacji mogą być także pracownicy ośrodków pomocy społecznej.

Kwarantanna wynika z decyzji inspektora sanepidu i może trwać maksymalnie do 21 dni od ostatniego dnia styczności. Według art. 25 pkt. 2 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2020.0.374) — zmieniający art. 34 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 284 i 322)

(…) 2. Osoby zdrowe, które pozostawały w styczności z osobami chorymi na choroby zakaźne podlegają obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu, jeżeli tak postanowią organy inspekcji sanitarnej przez okres nie dłuższy niż 21 dni, licząc od ostatniego dnia styczności. (…)

Powstaje pytanie, czy taka osoba może wykonywać pracę i ewentualnie jak ją zorganizować, aby odbyło się to w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawa.

Praca zdalna

Wart podkreślić, że pracę zdalną  może wykonywać pracownik zdrowy. Pracownik, który jest zakażony wirusem, nie może wykonywać żadnej pracy, gdyż jest to choroba wpływająca na zdolność do pracy. Co do zasady, pracownicy przebywający na kwarantannie są zdrowi — jednak w ostatnim okresie miały kontakt/styczność z osobami chorymi lub podejrzewanymi o zakażenie koronawirusem. Jeśli zatem jest to możliwe  — pracownik taki powinien wykonywać pracę zdalną. Prawną podstawę do zlecenia wykonywania pracy zdalnej daje art. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r.o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2020.0.374), według którego:

1. W celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna).

Praca zdalna powinna być jednak pracą określoną w umowie o prace. Nie można w tej sytuacji zlecić wykonywania innej pracy w tej umowie nieprzewidzianej. Obostrzenie to wynika z treści art.100 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r.  Kodeks pracy(Dz.U.2019.0.1040 t.j.):

§ 1. Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

Oddelegowanie do pracy zdalnej

Oddelegowanie do pracy zdalnej jest poleceniem służbowym i nie wymaga zgody pracownika. Nie wymaga ono żadnej szczególnej formy, by było ważne więc można je wydać nawet ustnie. Zawsze jednak zalecane jest sporządzanie tego rodzaju dokumentu na piśmie.

W oddelegowaniu należy określić do kiedy taka praca zdalna będzie obowiązywać. Oddelegowanie zawarte na czas określony, można skrócić lub wydłużyć według potrzeb, uzasadnionych przeciwdziałaniem epidemii.

Zasiłek chorobowy – kiedy przysługuje ?

Jeśli praca nie może być wykonywana w warunkach kwarantanny z przyczyn związanych z charakterem tej pracy (np. trudnością w wyniesieniu akt sprawy z siedziby ośrodka, brakiem dostępu do systemu komputerowego itp.), pracownikowi przysługuje 80% wynagrodzenia — podobnie jak w przypadku zasiłku chorobowego. Powyższe wynika z treści art. 6 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r.o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2019.0.645 t.j.):

1. Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.
2. Na równi z niezdolnością̨ do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy:

1) w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;

(…)

Zasiłek chorobowy przysługuje zatem w tym przypadku nie z powodu niezdolności do pracy jak w przypadku choroby, lecz z powodu niemożności jej wykonywania.

Jeśli jednak osoba przebywająca na kwarantannie podejmuje pracę zarobkową (nawet zdalną) — traci prawo do tego zasiłku.

Z drugiej strony jednak, jeśli istnieje możliwość wykonywania przez pracownika pracy zdalnej, a on jej nie podejmie, to również straci prawo do zasiłku na mocy art. 14 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2019.0.645 t.j.):

Ubezpieczonemu będącemu pracownikiem, odsuniętemu od pracy w trybie określonym w art. 6 niemożność wykonywania pracy jako niezdolność do pracy ust. 2 pkt 1, z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej, zasiłek chorobowy nie przysługuje, jeżeli nie podjął proponowanej mu przez pracodawcę innej pracy niezabronionej takim osobom, odpowiadającej jego kwalifikacjom zawodowym lub którą może wykonywać po uprzednim przeszkoleniu.

Podsumowanie

Pracownik podczas kwarantanny może wykonywać pracę zdalną, jeśli ze strony pracodawcy nie istnieją takie przeszkody, chociażby techniczne. Wówczas pracodawca powinien oddelegować pracownika do pracy zdalnej, a ten nie powinien jej odmówić. Jeśli nie ma takich możliwości, żeby pracownik wykonywał pracę zdalną, wówczas przysługuje mu zasiłek chorobowy w wysokości 80% wynagrodzenia.

radca prawny Marcin Grabowski