Wyrokiem tym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wyjaśnił, że ustawodawca dopuścił możliwość zastosowania zwolnienia z odpłatności za pobyt i usługi świadczone w domu pomocy społecznej(z przyczyn nie podyktowanych trudną sytuacją zdrowotną, dochodową bądź rodzinną), tylko w przypadku korzystania przez świadczeniobiorcę z urlopu, w trakcie którego to podopieczny przebywa poza strukturami organizacyjnymi domu pomocy społecznej.
Zgodnie z brzmieniem art. 63 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, „Mieszkaniec domu, a także inna osoba obowiązana do wnoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej, jeżeli mieszkaniec domu przebywa u tej osoby, nie ponoszą opłat za okres nieobecności mieszkańca domu nieprzekraczającej 21 dni w roku kalendarzowym.”.
To jedyna okoliczność, uzasadniająca zwolnienie z odpłatności, która nie jest podyktowana szczególnie trudną sytuacją rodzinną, dochodową bądź majątkową podopiecznego (por. art. 64 ustawy o pomocy społecznej, gdzie katalog okoliczności uzasadniających zwolnienie, uzupełniono także o przesłanki wskazujące na trudną finansową, zdrowotną lub rodzinną – np. z powodu ponoszenia odpłatności za pobyt innych członków rodziny, długotrwała choroba, niepełnosprawność, bezrobocie, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku zdarzenia losowego bądź klęski żywiołowej, jedno źródło dochodu, samotne wychowywanie dziecka bądź inne szczególnie uzasadnione okoliczności).
Wszystkie inne okresy absencji pensjonariusza, nie stanowią podstawy do zwolnienia z ponoszenia kosztów pobytu, chociażby w wymiarze proporcjonalnym do czasu nieobecności.
Jak wyjaśnił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, opłata za pobyt w domu pomocy społecznej „(…) to opłata o charakterze ryczałtowym”. Dlatego jej wysokość nie jest uzależniona od faktycznego skorzystania z usług realizowanych przez dom pomocy społecznej, bez względu na realną możliwość skorzystania z nich (np. pobyt w szpitalu).
Z uzasadnienia wyroku możemy także wnioskować, że przy ustalaniu odpłatności, jak również przy rozstrzyganiu o zasadności zastosowania ulgi w odpłatności (także gdy chodzi o zwolnienie uzasadniane obiektywnymi przyczynami, które stanowiły przeszkodę do skorzystania z usług realizowanych przez dom pomocy społecznej – pobyt w szpitalu), organ właściwy zobowiązany jest z urzędu rozpatrzyć wniosek o zwolnienie, w oparciu o przesłanki określone w art. 64 ustawy o pomocy społecznej.
Może się bowiem zdarzyć, że wnioskodawca, tak zarówno nie miał możliwości skorzystania z usług świadczonych przez dom pomocy społecznej, a to z przyczyn od niego niezależnych, jak również w sprawie wystąpiły odrębne i niezależne od w/w faktów okoliczności, które przesądzają o zasadności zastosowania ulgi (art. 64 ustawy o pomocy społecznej).
Wyrok, pomimo upływu niespełna czterech miesięcy nie ma przymiotu prawomocności, co oznacza, że strona skorzystała z uprawnień do zaskarżenia wyroku. Pozostaje więc poczekać na rozpatrzenie skargi kasacyjnej.
Stan prawny na dzień: 1 lutego 2015 r.
