Ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz rozporządzeniem z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieskie Karty”, ustawodawca dość szczegółowo określił sposób postępowania w przypadku wystąpienia przemocy w rodzinie.
Samą ustawą stworzono bowiem system przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w którym funkcjonuje między innymi zespół interdyscyplinarny. Z kolei w rozporządzeniu wykonawczym do w/w ustawy, opisano (dość kazuistycznie) szczegółowy tryb pracy z rodziną doświadczającą przemocy w rodzinie.
Złożony oraz interdyscyplinarny charakter działań podejmowanych w ramach przeciwdziałania przemocy w rodzinie, obliguje pracowników Ośrodka, zajmujących się na co dzień tym niekorzystnym zjawiskiem, do szerszego jednak spojrzenia na sprawę.
Praktyka pokazuje, że obok przepisów stanowiących trzon systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (ustawa oraz rozporządzenie określające procedurę), osoby pracujące z rodziną która boryka się z przemocą w rodzinie, zobligowane są poruszać się także w obrębie innych regulacji, często pozaustawowych.
Mowa między innymi o prawie rodzinnym, które często przydaje się w trakcie interwencji kryzysowej, czy chociażby kodeksie postępowania karnego i kodeksie karnym – ustawach regulujących postępowanie przed organami wymiaru sprawiedliwości.
Bez znajomości powyższych przepisów, nie będziemy w stanie pomóc osobom, które będąc krzywdzone, zasługują na wysoki poziom i merytoryczny charakter, podejmowanych wobec nich czynności.
Obok przepisów powszechnie obowiązującego prawa, na uwagę zasługują także różnego rodzaju pisma, wytyczne poradniki i okólniki, których źródła odnaleźć możemy w różnych instytucjach (Prokuratura, Policja, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Ministerstwo Sprawiedliwości czy też Urząd Wojewódzki).
Pomimo iż wskazówek i wytycznych tych, nie możemy zrównać z przepisami powszechnie obowiązującego prawa, to jednak w trakcie interwencji, bądź w procesie pracy z rodziną, wytyczne te wielokrotnie znajdując zastosowanie, stanowią uzupełnienie, dość abstrakcyjnych i generalnych jedynie wskazań zamieszczonych w prawie powszechnie obowiązującym.
Zachęcam więc do zapoznania się z wytycznymi i pismami, których nie sposób pominąć w codziennej pracy z osobą / rodziną doświadczającą przemocy w rodzinie, nawet uwzględniając ich instytucjonalny jedynie charakter.
Materiały te pozwolą Państwu uzupełnić wiedzę z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, zwłaszcza w aspekcie praktycznym, na płaszczyźnie osoby / pracownika, która na co dzień musi sprostać przypadkom życiem pisanym.
W pierwszej kolejności wskazać należy na :
- Wytyczne Prokuratora Generalnego z dnia 1 kwietnia 2014 r. w sprawie zasad postępowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie;
- Wytyczne Nr 2 Komendanta Głównego Policji z dnia 7 grudnia 2011 r., w sprawie sposobu postępowania policjantów podczas realizacji procedury „Niebieskie Karty”;
- Wskazówki Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych do realizacji zadań wynikających z rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie procedury „Niebieskie Karty” z dnia 10 października 2012 r.
Wreszcie, niezwykle cenne wytyczne Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, dostępne pod adresem:
Dalej dość obszerne, aczkolwiek bogate pod względem merytorycznym, materiały zamieszczone na łamach strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości, w tym w szczególności poradniki dla sędziów, prokuratorów, funkcjonariuszy policji, oraz innych osób mających styczność z przemocą w rodzinie.
W ostatniej kolejności dokumenty, pisma i wytyczne, które straciły już na aktualności, jednakże ze względów czysto historycznych wciąż zasługujące na naszą uwagę.
- Wytyczne Prokuratora Generalnego z dnia 18 grudnia 2013 r., dotyczące zasad postępowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie;
- Zarządzenie Nr 162 Komendanta Głównego Policji z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie metod i form wykonywania przez Policję zadań w związku z przemocą w rodzinie w ramach procedury „Niebieskie Karty”;
- Zarządzenie Nr 1313 Komendanta Głównego Policji z dnia 7 grudnia 2011 r. uchylające zarządzenie w sprawie metod i form wykonywania przez Policję zadań w związku z przemocą w rodzinie w ramach procedury „Niebieskie Karty”;
Mam nadzieje, że materiały na które powołałem się powyżej, pozwolą Państwu na jeszcze bardziej profesjonalne niż dotychczas, realizowanie swoich obowiązków służbowych, jednocześnie kierując słowa podziękowania dla autorów tak cennych, dodatkowych informacji.
Stan prawny na dzień: 28 lipca 2015 r.
