Uchwała Sądu Najwyższego
Data orzeczenia: z dnia 30 września 2010 r.
Skład: 7 sędziów
Sygnatura akt: I KZP 10/10
Fragment uzasadnienia:
Źródło: Strona internetowa Sądu Najwyższego.
Choć zasadą jest, że w postępowaniu karnym, prawa osoby małoletniej wykonuje jej przedstawiciel ustawowy (matka / ojciec), to jednak Sąd Najwyższy uznał, że przepis ten nie uwzględnia sytuacji, w której interesy dziecka są sprzeczne z interesem jednego z rodziców, który występując w charakterze oskarżonego, wystąpił przeciwko prawom dziecka.
Kodeks postępowania karnego:
Art. 51. § 1. Za pokrzywdzonego, który nie jest osobą fizyczną, czynności procesowych dokonuje organ uprawniony do działania w jego imieniu.
§ 2. Jeżeli pokrzywdzonym jest małoletni albo ubezwłasnowolniony całkowicie lub częściowo, prawa jego wykonuje przedstawiciel ustawowy albo osoba, pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje.
§ 3. Jeżeli pokrzywdzonym jest osoba nieporadna, w szczególności ze względu na wiek lub stan zdrowia, jego prawa może wykonywać osoba, pod której pieczą pokrzywdzony pozostaje.
Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale (skład 7 sędziów), w celu należytego i zgodnego z dobrem dziecka reprezentowania jego praw, przepis art. 51 § 2 k.p.k. wykładać należy z uwzględnieniem także innych (odrębnych od Kodeksu postępowania karnego) regulacji prawnych.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy:
§ 3.Przepisy paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym.
Ostatecznie, uwzględniając bogate orzecznictwo oraz stanowisko wypracowane przez doktrynę przesądzono, że rodzic dziecka, nie może wykonywać jego uprawnień (dochodzić jego praw) w postępowaniu karnym, w którym drugi z rodziców występuje w charakterze oskarżonego.
W powyżej przedstawionym przypadku, interesy rodziców stoją w oczywistej sprzeczności z interesami dziecka, zaś konflikt ten utrudnia obiektywne spojrzenie na sprawę.
Stąd, w postępowaniu karnym, w którym jeden z rodziców zasiada na ławie oskarżonych, dziecko reprezentowane musi być przez niezależnego kuratora ustanowionego przez sąd rodzinny, który bardziej obiektywnie będzie dbał o uprawnienia dziecka.
Stan prawny na dzień: 28 lipca 2015 r.
